Examens
Tijdens je opleiding krijg je toetsen en examens. Toetsen zijn een onderdeel van je prestatie-dossier (PD).
Soorten examens
Het prestatiedossier moet je voldoende afsluiten om over te gaan naar het volgende studiejaar. In het laatste studiejaar moet je het prestatiedossier voldoende afsluiten om mee te mogen doen aan je laatste beroepsgerichte examen. Examens leg je af om je diploma te halen. Er zijn verschillende soorten examens: beroepsgerichte examens, examens op het gebied van taal en rekenen en keuzedeelexamens. Beroepsgerichte examens zijn bijvoorbeeld een beroepsproeve, een werkprocesexamen, een kennisexamen en een vaardigheidsexamen.
De beroepsproeve
Als je opleiding één beroepsproeve heeft, dan doe je die aan het einde van je opleiding. Anders zijn deze examens verdeeld over de opleiding. Een beroepsproeve doe je in een praktijksituatie, bijvoorbeeld bij een leerbedrijf.
Beroepsopdrachten
Tijdens de beroepsproeve voer je beroepsopdrachten uit. De opdrachten passen bij de kerntaken en werkprocessen uit het kwalificatiedossier van je opleiding. Je laat bijvoorbeeld zien dat je groenonderhoud kunt uitvoeren, leiding kunt geven, bloemwerk kunt maken of dieren kunt verzorgen. In de lessen op school en tijdens de BPV op het leerbedrijf bereid je je voor op de beroepsproeve.
Herkansen
In de loop van het studiejaar bespreken we je beroepsproeve in de klas, zodat je weet wat je kunt verwachten. Je wordt beoordeeld op de kerntaken. Zak je? Dan mag je één herkansing doen. Vaak moet je de hele beroepsproeve opnieuw maken. In sommige gevallen mag je een deel van de beroepsproeve herkansen. De voorwaarden staan beschreven in de OER.
Andere beroepsgerichte examens
- Een werkprocesexamen is gericht op één of meerdere werkprocessen. Je voert dit examen uit in een praktijksituatie of op een andere passende plek.
- Een vaardigheidsexamen is gericht op een aantal vaardigheden. Ook dit examen voer je it in een praktijksituatie of op een andere passende locatie. Je hoort van je docent waar het examen plaatsvindt.
- Een kennisexamen draait om kennis en inzicht. Deze examens worden digitaal afgenomen op school.
Meedoen aan beroepsgerichte examens
Wanneer mag je meedoen aan de verschillende beroepsgerichte examens?
- Er zijn geen eisen om deel te mogen nemen aan kennisexamens, werkprocesexamens of vaardigheidsexamens.
- Voor deelname aan de beroepsproeven gelden de volgende regels:
- Je bent over naar het studiejaar waarin de beroepsproeve wordt afgenomen.
- Voor deelname aan beroepsproeven tijdens de opleiding gelden geen eisen.
- Voordat je mag deelnemen aan de laatsteberoepsproeve (in het laatste studiejaar) moet je PD van dit studiejaar op orde zijn. Je mag voor maximaal twintig procent van de thema’s een 5 hebben gehaald. Een 4 of lager telt voor twee vijven. De thema’s die horen bij de vakken taal en rekenen tellen hierbij niet mee.
- Als jouw opleiding werkprocesexamens en/of vaardigheidsexamens heeft, moet je daarvoor een voldoende hebben gehaald.
Kun je door overmacht niet meedoen aan de beroepsproeve? Dan kun je je mentor, coach of (studie)loopbaanbegeleider vragen om de beroepsproeve op een ander moment te doen.
De beoordeling
Bij de beroepsgerichte examens worden docenten, vakexaminatoren en/of BPV-begeleiders ingezet als beoordelaar. Beoordelaars bij een praktijkexamen noemen we ‘assessoren’. Elk beroepsgericht examen heeft eisen waaraan je moet voldoen om een voldoende te halen. Herkansing is mogelijk. Maar je kunt een beroepsgericht examen niet op elk gewenst tijdstip organiseren. Vaak moet je wachten op een moment dat het wel kan.
De examenorganisatie
De directie van Aeres MBO zorgt dat de examenregeling voldoet aan de wettelijke eisen. De Centrale Examencommissie (CEC) zorgt dat die regeling goed wordt uitgevoerd. Daarnaast stelt de CEC vast of je diplomeerbaar bent. Dat wil zeggen: of je hebt voldaan aan alle eisen om je diploma te halen. Op school is de lokale examenorganisatie (LEO) verantwoordelijk voor de examinering. De LEO bestaat in elk geval uit de teamleider(s) mbo en de examencoördinator. Heb je vragen over de examinering en diplomering? Dan kun je terecht bij je mentor, coach of (studie)loopbaanbegeleider.
Vaste regels
De Inspectie van het Onderwijs zorgt dat de kwaliteit van de mbo-examens goed is. Dit betekent dat de examinering verloopt volgens vaste regels. Die staan in de Onderwijs- en examenregeling (OER) en in het Handboek examinering. Beide documenten kun je op school inzien. Ook staan ze op de website van Aeres MBO: https://www.aeresmbo.nl/over-aeres-mbo/regelingen-en-statuten.
Toetsing en examinering van studenten die ondersteuning nodig hebben
Heb je extra ondersteuning nodig, bijvoorbeeld omdat je dyslexie hebt? Dan kun je misschien niet meedoen aan de gewone toetsen en examens. Geef dit in je intakegesprek al aan. We bekijken dan hoe we je examens en toetsen op een goede manier aan kunnen passen. De examencoördinator op je locatie kan je hier meer over vertellen. Bij aangepaste centrale examens Nederlands en Engels gelden de regels van het College van Examens. Die vind je op www.examenbladmbo.nl.
Ontdek je tijdens de opleiding dat je meer ondersteuning nodig hebt? Maak dan zo snel mogelijk afspraken met de zorgcoördinator en examencoördinator op je locatie.
Je diploma
Je krijgt je diploma als je de opleiding met succes afsluit. Het diploma wordt in de hele Europese Unie erkend. De eisen om je diploma te behalen staan in de OER. In het algemeen geldt dat:
- Je een voldoende moet hebben voor alle beroepsberoepsgerichte kerntaken.
- De BPV als voldoende is beoordeeld en je alle dagen en uren gewerkt hebt.
- Je hebt voldaan aan de eisen van Nederlands, rekenen en in sommige opleidingen Engels of Duits.
- Je hebt voldaan aan de eisen voor loopbaan en burgerschap.
- Je hebt voldaan aan de wettelijke beroepseisen van de opleiding (als die er zijn).
- Je hebt voldaan aan de compensatieregeling keuzedelen (vanaf cohort 2020-2021).
- Je hebt voldaan aan de branchevereisten van je opleiding (als die er zijn).
Bezwaar indienen tegen examinering
Ben je het niet eens met de manier waarop we examineren of beoordelen? Ga dan in gesprek met de assessor. Lost dat niets op? Overleg dan met je mentor en/of teamleider. De teamleider kan de locatiedirecteur erbij betrekken. Mocht dat nog geen goede oplossing bieden, dan kun je bezwaar indienen bij de Centrale Examencommissie (CEC). Ben je het niet eens met een beslissing van de CEC, dan kun je in beroep gaan bij de Commissie van Beroep voor de Examens. Het reglement van de Commissie van Beroep is te vinden op de website van Aeres MBO, onder de kop Regelingen en statuten.
Taal en rekenen
In het mbo zijn Nederlands en rekenen generieke examenvakken. Dat houdt in: voor alle mbo-niveaus gelden dezelfde landelijke eisen. Volg je een niveau 4-opleiding, dan is Engels ook een generiek examenvak. Er zijn wettelijke examenniveaus. Daar kun je in het Referentiekader taal en rekenen en in de Nieuwe Rekeneisen meer over lezen.
Examens
Voor Nederlands en Engels maak je instellingsexamens én landelijke centrale examens. Voor rekenen maak je alleen een centraal- of instellingsexamen. Voor studenten die in 2021-2022 of eerder gestart zijn met hun opleiding, telt rekenen niet mee voor het diploma. Maar ze zijn wettelijk wél verplicht om het examen te maken. Voor studenten van niveau 2, 3 en 4 die in 2022-2023 starten met hun opleiding, telt rekenen mee voor het diploma. Stroom je door naar een hoger niveau? Dan moet je voldoen aan de rekeneisen die gelden voor de klas waarin je instroomt.
Eisen voor beroep
Sommige opleidingen hebben taal- en rekeneisen die nodig zijn om het beroep uit te voeren. Is dat bij jouw opleiding het geval, dan laten we je dat weten. Ook kun je erover lezen in het kwalificatiedossier van je opleiding. Daarin staan de eisen die de wet stelt aan de opleiding. Wil je dat inzien, vraag er dan naar bij je mentor, coach of vakdocent.
Keuzedelen
Binnen je opleiding kun je kiezen voor keuzedelen. Je kunt keuzedelen kiezen die aansluiten bij je vakspecialisme, interesses, hobby’s en toekomstdromen. Voor elk keuzedeel moet je één of meer examens maken. Er zijn verschillende vormen examens:
- Een praktijkexamen.
- Een kennisexamen.
- Een portfolio-examen.
- Een verslag of presentatie.
Vanaf cohort 2020-2021 tellen de keuzedelen mee in het besluit over zakken of slagen. Hierbij moet je minimaal voldoen aan de eerder beschreven compensatieregeling. Deze compensatieregeling staat beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling (OER).
Wettelijke beroepsvereisten
Om een diploma te behalen, moet je bij sommige opleidingen voldoen aan de wettelijke beroepsvereisten. Een voorbeeld daarvan is Besluit Houder van Dieren. Heb je voldaan aan deze beroepsvereiste, dan staat dat op je diploma en resultatenlijst. Daarnaast zijn er wettelijke beroepsvereisten die niet verplicht zijn voor je diploma, maar die wel belangrijk kunnen zijn voor je vak. Een voorbeeld is Gewasbescherming A of B. Aan het behalen van deze wettelijke beroepsvereisten zijn mogelijk extra kosten verbonden.
Een mbo-verklaring
Soms lukt het niet om een diploma of certificaat te behalen. Je kunt dan wel een mbo-verklaring krijgen. Ben je jonger dan 23 jaar, dan kun je van de Centrale Examencommissie een mbo-verklaring krijgen. Dat kan als je zonder startkwalificatie de school verlaat, geen diploma of certificaat hebt behaald, maar wel een waardering hebt behaald voor een onderdeel van de beroepsopleiding. Daarnaast kan de Centrale Examencommissie een mbo-verklaring uitreiken aan studenten ouder dan 23 jaar die hierom vragen, de opleiding zonder diploma of certificaat verlaten, maar wel een waardering hebben behaald voor een onderdeel van de beroepsopleiding.
Kosten voor examenstudenten
Het kan voorkomen dat je als student geen lessen meer hoeft te volgen, maar wel nog één of meer examens moet maken. In dat geval krijg je toelating tot de examenvoorzieningen, zoals beschreven in de Onderwijs- en Examenregeling. Dan ben je een zogenaamde ‘extraneus’, een examenstudent. Hieraan zijn extra kosten verbonden. Die mogen nooit hoger zijn dan de les- of cursusgelden van de opleiding. In onderstaande tabel staan de kosten per examen. Je kunt ook schoolexamens en PD-onderdelen volgen zonder dat je staat ingeschreven bij een mbo-opleiding. Dit is mogelijk tegen betaling van 50 euro per schoolexamen of PD-onderdeel.
- Voor studenten in de BBL mag dit bedrag niet hoger zijn dan het wettelijk vastgestelde cursusgeld. Deze tarieven worden jaarlijks vastgesteld en gepubliceerd op de website van de Rijksoverheid: (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/middelbaar-beroepsonderwijs/vraag-en-antwoord/hoogte-lesgeld-en-cursusgeld-mbo).
- De keuzedeelexamens van Besluit Houder van Dieren vormen hier een uitzondering op. Dit examen bestaat uit een vaardigheidsexamen en een kennisexamen. Als beide examens gemaakt moeten worden, zijn de kosten in totaal € 350,-.
Opleidingen onder een andere naam
Op je diploma staat standaard de naam van de kwalificatie van je opleiding. Sommige opleidingen hebben bij Aeres MBO een andere naam dan de kwalificatie. Soms komt dat door landelijke afspraken tussen mbo-scholen. De scholen gebruiken dan een andere naam, omdat die duidelijker vertelt wat de opleiding inhoudt. Een andere wervingsnaam kan ook de herkenbaarheid van de opleiding voor bedrijven of voor vervolgonderwijs verbeteren. Er zijn opleidingen waar Aeres MBO al enkele jaren een andere wervingsnaam voor gebruikt. De afwijkende wervingsnaam wordt met ingang van cohort 2022-2023 standaard vermeld op het diploma. Een overzicht van opleidingen met een afwijkende wervingsnaam vind je vanaf 2022-2023 als bijlage 5 aan het Onderwijs- en Examenreglement.